Δεν χρειάζεται να διαπραγματευτείτε τις αρχές σας περί σεβασμού και ηθικής. Χρειάζεται, απλώς, να τις επαναλαμβάνετε στο παιδί σας ξανά και ξανά, γιατί η κατάκτηση της ευγένειας απαιτεί σκληρή δουλειά, πρακτικά παραδείγματα και υπομονή.
1. Επειδή, παρ’ ότι η εκμάθησή τους αρχίζει από πολύ μικρή ηλικία, οι καλοί τρόποι ενεργοποιούνται συνειδητά λίγο μετά την εφηβεία.
2. Επειδή οι αρχικοί κανόνες λειτουργούν σαν αυτοματισμοί (όπως το να λέει «καλημέρα»), ενώ κάποιοι άλλοι (όπως το να μη ζητά απαιτητικά ένα ποτήρι χυμό) γιατί γνωρίζει ότι έτσι θα υπάρξει ανταμοιβή. Οι υπόλοιποι πάντως (όπως το να χαμογελά όταν μια θεία του χαϊδεύει το κεφαλάκι) φαντάζουν στα μάτια του περιττοί.
3. Επειδή δεν είμαστε συνήθως ρεαλιστές ως προς τις προσδοκίες μας. Π.χ., μπορούμε να ζητήσουμε από ένα παιδί κάτω των 3 ετών να χρησιμοποιεί μικρές «μαγικές» λέξεις όπως «γεια σας», «παρακαλώ», «ευχαριστώ», ενώ δεν πρέπει να περιμένουμε να συστήνεται στο τηλέφωνο πριν από τα έξι.
4. Επειδή το μπλοκάρουμε συνήθως με τις παρατηρήσεις μας (με φράσεις όπως «γιατί δεν χαιρετάς τον κύριο;»), δεν του δίνουμε το καλό παράδειγμα (αφού καταφεύγουμε σε αγοραίες εκφράσεις όποτε αισθανόμαστε ένταση) ή το φέρνουμε σε αμηχανία, σπεύδοντας να μιλήσουμε εμείς αντί γι’ αυτό.
5. Επειδή τις περισσότερες φορές ξεχνάμε να επαινούμε τη συμπεριφορά που αποδεικνύει σεβασμό στις κοινωνικές ανάγκες και υπακοή.
6. Επειδή δεν του αποσαφηνίζουμε τα -ομολογουμένως δύσκολα- όρια της ευγένειας και της ηθικής. Δεν του ξεκαθαρίζουμε δηλαδή γιατί, ανάλογα με το χώρο που βρισκόμαστε, ισχύουν άλλοι κανονισμοί!
7. Επειδή γελάμε στο άκουσμα των πρώτων «κακών» λέξεων και, μόλις το παιδί αρχίσει να επηρεάζεται από τους φίλους του, αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου.
Διορθώνοντας, λοιπόν, πρώτοι εμείς τα όποια λάθη μας και μειώνοντας στις απολύτως απαραίτητες τις απαιτήσεις μας, το παιδί θα μάθει σιγά σιγά να είναι ευγενικό, συνεργάσιμο και ομιλητικό. Χρειάζεται, ωστόσο, πολλή δουλειά και υπομονή.
Χρήσιμες συμβουλές
Μην απορείτε αν το παιδί φέρεται με υποδειγματική ευγένεια στα σπίτια των συγγενών ή των φίλων, ενώ στο δικό σας… χαλαρώνει: γνωρίζει ότι εσείς το αγαπάτε και το αποδέχεστε όπως είναι, οπότε το προσωπικό σας καταφύγιο λειτουργεί ως χώρος ζεστασιάς και ανοχής. Μπορείτε, πάντως, να επωφεληθείτε από αυτή του τη συνήθεια αφού: l επιτρέποντάς του να πηγαίνει συχνά σε «ξένα» σπίτια θα εξασκεί την καλή του διαγωγή l κάνοντας παρέα με πιο «ώριμους» συμμαθητές του θα παραδειγματιστεί l κερδίζοντας τους άλλους με τη συμπεριφορά του αντιλαμβάνεται τα οφέλη της ευγένειας και την υιοθετεί.